در نگاه اول کودکی که با اسباببازیهای مونته سوری سرگرم است، ممکن است مثل سایر کودکان به نظر برسد، چرا که با خوشحالی جغجغهاش را تکان میدهد، توپی را داخل حفره میاندازد یا اینکه طبل چرخانی را دنبال میکند، اما اگر با دقت و حوصلهی بیشتری نگاه کنید، متوجه تفاوتهای زیادی در این زمینه خواهید شد. دلیلی وجود دارد که بسیاری از مربیان مونته سوری آنچه نوزاد در این روش انجام میدهد را «فعالیت» مینامند. بله درست است که روش مونته سوری به کودک اجازه میدهد تا همانطور که از بازی کردن لذت میبرد، یاد بگیرد و رشد کند اما این روش در کنار این موارد، تمرکز، استقلال شخصیت و هماهنگی میان اندامهای نوزاد را نیز ارتقا میدهد.
در ادامه با ما همراه باشید تا با این روش بیشتر آشنا شوید:
اسباببازیهای مونته سوری به تمرکز نوزاد کمک میکنند.
تمرکز غیر قابل انتظارترین موضوعی است که خانوادهها وقتی تازه با روش مونته سوری آشنا میشوند، با آن برخورد میکنند. در بسیاری از روشهای دیگر در تربیت کودک، تمرکز را برای سالهای بالاتر نگه میدارند. اما دکتر مونته سوری متوجه شد که حتی خردسالترین نوزادان هم از قدرت تمرکز برخوردارند. علاوه بر این مونته سوری کشف کرد که این تمرکز به نوزاد کمک میکند تا خصوصیات شخصیتیاش را «عادی سازی» کند. این عادی سازی ربطی به معمولی یا نخبه بودن ندارد و تنها اصطلاح روش مونته سوری برای توضیح این مسأله است که بعد از تمرین تمرکز، هر انسانی، چه نوزاد، چه بزرگسال، آرامتر، خونسردتر و شادتر میشود و در بهترین حالت روحی خودش قرار میگیرد.
پیشنهادهای مونته سوری برای بازی با نوزادان؛
از اسباببازیهایی استفاده کنید که به رشد نوزاد کمک میکنند. خوشبختانه دکتر مونته سوری فعالیتهایی را برای نوزادان در سنین مختلف پیشنهاد میکند که در رشد و تکامل آنها مؤثرند. رومونتی هم همین جدول زمانی را از طریق ارسال اسباببازیهای مورد نیاز فرزندتان در هر سنی، دنبال میکند. شما با مشاهدهی مهارتهای فرزندتان تشخیص خواهید داد که فرزند شما اکنون در چه مرحلهای از رشد خود قرار دارد و بنابراین در این مرحله باید از کدام بستهی آموزشی رومونتی استفاده کند.
انتخابهای کودک را محدود کنید. برای این کار ممکن است شما تنها 2 یا 3 فعالیت را برای بازی به کودک پیشنهاد دهید، کودکان به صورت غریزی آن فعالیتی که برایشان جذابتر است و بیشتر میتوانند بر روی آن تمرکز کنند را انتخاب خواهند کرد. بعد از اینکه فرزندتان فعالیت محبوبش را انتخاب کرد سایر اسباببازیها را از جلوی دستش دور کنید تا حواسش را پرت نکنند.
تا میتوانید شرایط تمرکز داشتن را برای نوزادتان مهیا کنید. تمرکز در نوزادان بسیار شکننده و کوتاهمدت است، پس اگر میبینید نوزاد بر روی اسباببازیاش، تمرکز کرده است به او برای کار فضا و فرصت بدهید و آرامشش را بر هم نزنید. حتی حرف زدن شما با فرزندتان نیز میتواند تمرکز او را بر هم بزند، پس بعد از اینکه احساس کردید، فرزندتان از متمرکز بودن دست کشیده است، به سراغش بروید.
استقلال حتی برای نوزدان یکی از آموزههای اصلی روش مونته سوری است.
فعالیتهای مونته سوری به نوزادان کمک میکند تا استقلال شخصیتشان را بسازند و مدام مستقل بودن را تمرین کنند، اما این اتفاق چطور میافتد؟
به فرزندتان اجازه دهید تا مستقل بودن را تمرین کند، با این کار کودک شما متوجه میشود که کارهایی هم وجود دارد که خودش از انجام آنها بر خواهد آمد و همیشه نیز به کمک شما نیاز ندارد. اینطور اعتمادبهنفس کودک نیز بهتر میشود. ممکن است که در ابتدا و برای برخی از کودکان این کار را به آهستگی انجام دهید، مثلا چند دقیقهای نوزاد را به حال خودش بگذارید، در حالی که خودتان کمی دورتر مشغول کار دیگری هستید.
قبل از اینکه با شنیدن صدای غرغر کودک به کمکش بشتابید، چند لحظه مکث کنید. این برای کودک طبیعی است که در مواجهه با فعالیتهای تازه کمی کلافه شود. شاید غرغر کودک نشانهی آن است که فرزندتان دارد برای موفقیت تلاش میکند، مثلا تقلا میکند تا گیره را داخل حفره یا توپ را داخل فنجان بیندازد. بهرحال فرزندتان درگیر هر فعالیتی که هست، ابتدا با دقت جوانب امر را بسنجید و بعد در کار او دخالت کنید. کلافگی معمولا یک مرحله قبل از رسیدن به نتیجه قرار دارد. کودکان وقتی خودشان در کار موفق میشوند، احساس غرور و اعتمادبهنفس پیدا خواهند کرد. معلوم است که بارها پیش خواهد آمد که بنا بر احساس پدر یا مادری به کمک فرزندتان بشتابید تا فعالیتی را به پایان برساند، اما در این موقع هم در اولین فرصت اجازه دهید تا فرزندتان یک بار دیگر آن فعالیت را امتحان کند تا این بار خودش به تنهایی آن را به پایان برساند.
تا آنجا که میتوانید فرصت موفقیتهای ملموس را برای فرزندتان فراهم کنید. این یعنی وقتی میبینید که کار با یک اسباببازی برای فرزندتان خیلی دشوار است، آن اسباببازی را کنار بگذارید تا فرزندتان چند هفته بعد وقتی ماهرتر شد، دوباره سراغ آن برود. حتی انتخاب لباس مناسب هم در استقلال کودک نقش بازی میکند. نوزادی که در قنداقی تنگ گرفتار شده است، نمیتواند پاهایش را تکان دهد تا سینه خیز رفتن را یاد بگیرد و تمرین کند. شاید خودتان هم متوجه شده باشید که وقتی کودک تازه میخواهد راه بیفتد، در آوردن جورابها کشیدن پاها بر روی زمین را برایش راحتتر خواهد کرد. این کارهای ملموس و بسیاری از موارد دیگر به استقلال شخصیت فرزند شما از همان سنین نوزادی کمک خواهد کرد.
توضیح عکس: تمام این اسباببازیها در مرحلهی دوم برنامهی آموزشی رومونتی ارائه میشوند.
روش مونته سوری چطوری هماهنگی میان اندامها را بهتر میکند؟
در این مقطع سنی، هماهنکی اندامها آخرین ویژگی است که باید در رشد نوزاد به آن توجه داشت. هماهنگی میان اندامها مهارتهای حرکتی، ذهنی و ارتباط میان چشم و دست را شامل میشود. اسباببازیهای مونته سوری به گونهای طراحی شدهاند تا به تکامل مهارتهای فرزندتان در تمام این زمینهها کمک کنند. توپها، قل خوردنیها و رورروئکهایی هستند که تحرک کودک را افزایش میدهند. اسباببازیهای کوچکی هستند که مهارت گرفتن و کارهای ظریفتر را آموزش میدهند. دست آخر هم فعالیتهایی با دو ابزار مجزا مثل توپ و حفره یا گیره و حفره وجود دارند که کودک را به استفادهی همزمان از دست و چشم تشویق میکنند.
بازی با این اسباببازیها به فزندتان فرصت میدهد تا مهارتهایش را برای هماهنگی بیشتر در تمامی این حوزهها تقویت کند. در این موقعیت بهترین کمک شما این است که تواناییهای فرزندتان را با دقت مشاهده کنید و اسباببازی که در این مرحله برای او از بقیه مناسبتر است را در اختیارش بگذارید. به فرزندتان نشان دهید چطور میتوان با این اسباببازی کار کند و سپس گوی و میدان را به او بسپارید تا خودش تجربه کند. اگر دیدید فرزندتان خیلی علاقه نشان نمیدهد، ممکن است این اسباببازی خیلی برایش آسان یا سخت باشد، پس میتوانید آن را با اسباببازی دیگری عوض کنید یا اینکه در وقتی دیگر دوباره همین اسباببازی را امتحان کنید. بهرحال بازی با این اسباببازیها هماهنگی میان اندامها را بهبود خواهد بخشید.
روش مونته سوری تنها در رشد و تکامل کودک خلاصه نمیشود و در پی آن است تا یادگیری و رشد، در کنار لذت بردن از انجام فعالیتها صورت بگیرد. برای همین هم کودکانی که با روش مونته سوری کار میکنند از جمله شادترین کودکان هستند. بدین ترتیب، فراهم آوردن فرصتی برای تمرین تمرکز، استقلال و هماهنگی میان اندامها به نیازهای غریزی کودک برای خوشحال و خرسند بودن از خود، پاسخ خواهد داد.