یکی از اصول اساسی در روش مونته سوری برای کمک به رشد کودک، تقویت قدرت تمرکز اوست. وقتی دکتر مونته سوری بیش از صد سال پیش روی روش تربیتی‌اش کار می‌کرد، متوجه شد که کودکان توانایی تمرکز بر روی فعالیت‌های معنادار را دارند و این توانایی برای رشد کودکان بسیار سودمند است. با تمرکز کودک، آرام‌تر، شادتر و منظم‌تر بازی می‌کند. این تجربه‌های متعدد سبب شد تا دکتر مونته سوری، تمرکز را به عنوان یکی از مفیدترین خصوصیات در رشد و توسعه‌ی ذهن و جسم کودک مطرح کند. این موضوع به این معنا است که امروزه نیز فعالیت‌هایی که تمرکز را در کودکان (حتی از سنین نوزادی) تقویت می‌کنند، در رشد آن‌ها نقشی غیر قابل انکار دارند و این تأثیر مثبت کاملا در رفتار عادی کودک نیز قابل مشاهده خواهد بود.

والدینی که دنبال تقویت این توانایی هستند اغلب می‌پرسند که آیا زل زدن کودک به صفحه‌ی نمایش نیز تمرین تمرکز کردن به حساب می‌آید؟ خیلی سخت نیست که حدس بزنیم چرا این سؤال زیاد پرسیده می‌شود! وقتی کودک به صفحه‎ی نمایش زل بزند برای زمان نسبتا زیادی در جای خودش ساکت و آرام خواهد نشست. در چنین شرایطی توجه کودک به محتوای نمایش داده شده بر روی صفحه نمایش جلب می‌شود و او بدون آنکه ذهنش درگیر شود، توسط محتوایی سرگرم می‌شود که از بیرون عرضه می‌شود. کودکی که محو تماشای صفحه نمایش شده است، به صورت مفعلانه مصرف‌کننده‌ی محتوا است. به همین دلیل کودک خردسال شما بعد از صرف ساعت‌های زیادی در برابر صفحه نمایش تلویزیون یا تبلت، رفتار تازه‌ای که نشان دهنده‌ی یادگیری مطلب جدیدی باشد را از خود نشان نمی‌دهد. در این شرایط به جای آنکه فرزند شما، آرام، شاد، منظم و با اعتمادبه‌نفس به نظر برسد، خسته، کم‌حوصله و بی‌قرار می‌شود. این مثال خوبی است برای اینکه بفهمیم تماشای صفحه‌ی نمایش تلویزیون یا گوشی موبایل، کمکی به تقویت تمرکز کودک نمی‌کند.

تمرکز واقعی با شرایط بالا فرق می‌کند، چرا که نیازمند مشارکت آگاهانه‌ی کودک در فعالیتی هدفمند است. در این تعریف، تمرکز به معنی استفاده از تمام نیروی ذهن و بدن برای رسیدن به هدف در یک کار مشخص در نظر گرفته می‌شود. بسیاری از مربیان و روانشناسان به تبعیت از نظر دکتر مونته سوری در مورد تأثیر تمرکز برای کودکان از پدیده‌ای به نام «غرقگی» صحبت می‌کنند. حالتی که برای توصیف شخصی استفاده می‌شود که کاملا غرق انجام کاری شده است.

غرقگی زمینه‌ساز حالات روانی مثبت زیادی در فرد می‌شود. شادی، ارامش و یافتن معنا برای زندگی. برای رسیدن به این حالت باید مهارت‌های فرد با دشواری فعالیت، تناسب داشته باشد. پس حتما لازم است تا کودک خردسال شما در انجام فعالیت مشارکت‌کننده‌ای فعال باشد و نه تماشاچی منفعل!

یکی دیگر از راه‌های تشخیص متمرکز بودن کودک بر روی یک فعالیت، پرسیدن این سؤال است که: «بین فرزندم و اسباب‌بازی‌اش، کدامیک بیشتر کار می‌کنند؟» صفحه‌های نمایش و اسباب‌بازی‌های باتری‌خور، خیلی سخت کار می‌کنند! این نشانه‌ی خوبی است که متوجه شوید کودک شما به اندازه‌ی کافی برای آنچه توجهش را جلب کرده است، فعالیت نمی‌کند. اسباب‌بازی‌هایی که نیازمند تخیل، خلاقیت و حرکت دادن دست‌ها و بدن کودک هستند، حسابی فرزند شما را به فعالیت وا می‌دارند. در قالب چنین فعالیت‌هایی کودک شما تمرکز را تمرین می‌کند و رشد پیدا می‌کند.

درست مثل دکتر مونته سوری، یکی از بهترین ابزارها برای شما در تشخیص میزان تمرکز کودک، مشاهده‌ کردن با دقت است. شما با مشاهده تشخیص خواهید داد چه زمانی فرزندتان فعال است  چه موقع به مصرف‌کننده‌ای منفعل تبدیل می‌شود و چقدر با دست‌ها و بدنش برای انجام فعالیت کار می‌کند. علاوه بر این شما می‌توانید از مشاهده‌ی رفتار کودک بعد از پایان فعالیت به تأثیر تمرکز روی شخصیت او پی ببرید.

با مهیا کردن موقعیت‌هایی برای تمرکز کودک به او در بهترین حالت ممکن برای رشد و توسعه‌ی ذهنی و جسمی کمک خواهید کرد.