دکتر مونته سوری معقتد است که بازی کردن بخشی از فعالیت مفید کودکان است. این یعنی نوزاد، خردسال یا کودک شما تلاش میکند تا از طریق بازی کردن یاد بگیرد چطور میتواند در بزرگسالی به فرد موفقی تبدیل شود. به همین دلیل هر کاری که فرزند خرسال شما انجام دهد حتی اگر در نگاه اول شیطنت یا بازی سادهای به نظر برسد، ناخودآگاه برای رسیدن به همین هدف متعالی انجام میشود. وقتی شما اسباببازیهایی را در اختیار فرزندتان قرار میدهید در واقع به او برای رسیدن به همین هدف کمک میکنید. با انتخاب اسباببازیهایی که برای رشد کودکتان مناسب هستند به او برای موفقیت در این مسیر کمک خواهید کرد.
اسباببازیهای مناسب رشد نوزادادان تازه متولد شده؛
برای نوزادان تازه متولد شده، دو دسته اصلی از اسباببازیها وجود دارد، دستهی اول اسباببازیهای متحرک و دستهی دوم هم جغجغهها را شامل میشود. این اسباببازیها به ترتیب مهارتهای دیدن و گرفتن را در نوزادان تقویت میکنند که در این مقطع سنی بسیار مهم هستند.
اسباببازیهای متحرک؛
مهارتهای دیداری مانند حرکت چشمها و متمرکز شدن پس از تولد نوزاد همچنان رشد پیدا میکنند تا با بزرگتر شدن نوزاد، کامل شوند. آویزان کردن اسباببازیهای متحرک، تقویت همین مهارتها را به دنبال خواهد داشت. موناری اولین اسباببازی متحرک در برنامهی رومونتی است و در طراحی آن از رنگ سیاه و سفید استفاده شده تا نوزاد به خاطر علاقه به رنگهای متضاد به آن جذب شود. این اسباببازی به آرامی و با جریان هوا در اتاق حرکت میکند تا نوزاد به راحتی بتواند با تماشای آن مهارت حرکت دادن چشمها را تمرین کند.
جغجغهها؛
دومین دسته در اسباببازیهای مناسب رشد برای نوزاد، مهارت گرفتن را مورد توجه قرار میدهد. کودکان حتی از زمانی که به عنوان جنین در رحم مادر هستند، به صورت ناخودآگاه برای گرفتن هر چیزی که کف دستشان را لمس میکند تلاش میکنند. زیستشناسان معتقدند که این ویژگی به کودک کمک میکند تا بلافاصله بعد از تولد بتواند مادرش را با دستان خودش بگیرد.
اعصاب حساس زیادی به دستان نوزاد منتهی میشوند. و نوزادان از طریق همین اعصاب با دنیای اطرافشان آشنا میشوند. بنابراین وقتی جغجغههای سبک را در جنسهای مختلف در اختیار فرزند نوزادتان قرار میدهید به او امکان میدهید تا از طریق دستانش با جنس متفاوت پدیدههای مختلف در طبیعت بهتر آشنا شود.
اسباببازیهای مناسب رشد نوزادان؛
نوزاد شما تلاش میکند تا قدرت بدنیاش را افزایش دهد. تا بتواند بنشیند، حرکت کند و از دستهایش برای انجام دادن کارها استفاده کند. دکتر مونته سوری برای کمک به رشد این مهارتها دو دسته اسباببازی توصیه میکند.
توپها برای نوزادان؛
توپها یکی از بهترین اسباببازیها برای تقویت قدرت جسمانی فرزند نوزاد شما هستند. البته باید از توپهای متفاوت و مختلف برای بازی نوزاد استفاده کنید و در هر مرتبه تنها یکی از توپها را برای بازی در اختیار نوزاد بگذارید. بازی با بیش از یک توپ، ممکن است نوزاد را گیج کند. به این نکته هم توجه داشته باشید که اندازهی توپ باید به قدری باشد که نوزاد بتواند آن را در دو دستش نگه دارد.
برای بازی با توپ، نوزاد بر روی شکمش، روی زمین و در برابر توپ دراز میکشد و تلاش میکند تا با بالا کشیدن بالا تنه توپ را تماشا کند و برای گرفتن آن دستانش را دراز کند. وقتی نوزاد توپ را با دستش گرفت آن را به دهانش نزدیک میکند. این فعالیت برای تقویت عضلات بدن عالی است.
توضیح عکس: این سبد و توپهای داخل آن در قالب بسته رومونتی در مرحلهی سوم در اختیار خانوادهها قرار میگیرند.
اسباببازیهای باسابقه در روش مونته سوری؛
وقتی نوزاد شما نشستن را به خوبی آموخت، نوبت به اسباببازیهایی میرسد که برای تقویت مهارتهای مرتبط با دستان کودک طراحی شدهاند. یکی از بهترین اسباببازیها برای این کار، جعبهی ماندگاری اشیاء است. در این فعالیت، کودک روی زمین مینشیند، جعبه را بین پاهایش قرار میدهد و توپ را در دستش نگه میدارد. سپس تلاش میکند تا توپ را داخل حفره قرار دهد و آن را در مسیرش رها کند. برای چند لحظه توپ از نظرها پنهان میشود و دوباره بر روی سینی چوبی ظاهر میشود. این فعالیتی نسبتا دشوار برای کودک است و او باید توپ را با حفره درست تنظیم کند و در زمان مشخصی آن را برای افتادن در سوراخ رها کند. به همین دلیل این فعالیت کودک را در استفاده از دستها ماهرتر میکند و مهارتهای ذهنی و حرکتی او را تقویت میکند.
جعبهی ماندگاری شیء از بسته آموزشی مونتی کدیز در مرحلهی سوم
اسباببازیهای مناسب رشد خردسالان؛
فرزند خردسال شما برای راه افتادن و انجام فعالیتهای پیچیده با دستانش تلاش میکند، این قبیل فعالیتها عموما به تجربه کردن نیاز دارند تا ذهن از طریق منطقی نحوهی انجام کار را بررسی کند.
اسباببازی کشیدنی یکی از بهترین اسباببازیها برای کودک در این مقطع سنی است. این اسباببازی، یک ابزار چرخدار است که کودک میتواند با استفاده از طنابی آن را به این سمت و آن سمت بکشد. کودکان از اینکه این اسباببازی را دنبال خودشان بکشند، خوششان میآید و هر ازچندی هم برای آنکه از کشیده شدن اسباببازی به دنبالشان مطمئن شوند به عقب بر میگردند و آن را تماشا میکنند. بنابراین اسباببازی کشیدنی فرصتهای زیادی برای تمرین راه رفتن فراهم میکند و به خاطر اینکه در حین بازی با آن، کودک زیاد به عقب نگاه میکند، در حفظ تعادل نیز به او کمک میکند.
اسباببازی هل دادنی مربوط به مرحلهی 7 و اسباببازی کشیدنی نیز جزو ابزارهای مرحلهی 5 در برنامهی آموزشی رومونتی است.
مهارتهای ذهنی و شناختی؛
اسباببازیهای مونته سوری مانند اسباببازی که به صندوق پست معروف است، کودکان را تشویق میکنند تا از دستان و هوش منطقی خود استفاده کنند. صندوق پست جعبهایست با حفرههای متفاوت بر روی آن به همراه اشکال مختلف هندسی برای افتادن داخل این جعبه. درپوش این جعبه قابل جابهجایی است تا بتوان انتخابهای مختلف را در هنگام بازی از یک، دو و یا حتی هر سه شکل در اختیار کودک قرار داد. به این ترتیب فرزند شما با درجههای مختلفی از دشواری روبهرو خواهد شد. پس وقتی کودک شما مشغول این بازی شود و برای عبور دادن شکلها از داخل حفرهها تلاش کند هم از دستانش استفاده میکند هم از هوش منطقیاش برای تشخیص شکل مناسب کمک میگیرد.
اسباببازیهای مناسب رشد کودک سه ساله؛
کودک 3 سالهی شما دوست دارد تا کارهای دشوار را انجام دهد. فعالیتهایی که نیازمند کار با دستها هستند و جزئیات زیادی هم دارند. پس در این سن باید از فعالیتهایی استفاده کرد که هماهنگی میان چشم و دست کودک را به چالش میکشند. برای مثال مجموعهی در بند انداختن یکی از این فعالیتهاست که موفقیت در آن نیازمند صبوری و مداومت کودک است. این فعالیت در کنار این ویژگیها، هماهنگی میان دستها و چشمها را نیز بالا میبرد.
فعالیتهای دیگری مانند بستن بندها، درست کردن کاردستی یا چیدن مکعبهای هندسی روی هم، از آن دست فعالیتهایی هستند که هم جزئیات زیادی دارند هم موفقیت در آنها برای کودک لذتبخش است. در این فعالیتها، کودک باید مراحل مختلف را به خاطر بیاورد، با مواد مختلف آزمون و خطا کند و تأثیر تصمیماتش را بررسی کند. پس به دنبال اسباببازیهایی باشید که مراحل بیشتری برای کار کردن داشته باشند.
برنامهی درسی مونته سوری، راهنمایی عالی برای استفاده از اسباببازیهای مناسب رشد کودک را از زمان تولد او در اختیار شما قرار میدهد. با انتخاب اسباببازیهای مناسب، شما بازی کودک را به فعالیتی سودمند و مفید تبدیل میکنید. از این راه مهارتهای ذهنی و حرکتی کودک پیشرفت میکند و سنگ بنای موفقیت در بزرگسالی ریخته میشود.