بسته رومونتی شما تازه به دستتان رسیده است یا بنا به توصیهی یکی از دوستان، اسباببازی تازهای برای فرزندتان خریدهاید، اما فرزند شما علاقهای به اسباببازی تازه نشان نمیدهد و وقتی آن را در اختیارش قرار میدهید، به طرف دیگری نگاه میکند، این مسأله کاملا طبیعی است.
نقش شما به عنوان اولین مربی کودک این است تا با دقت مراحل رشد فرزندتان را زیر نظر بگیرید و در هر مرحله متناسب با نیازهای رشد فرزندتان، مناسبترین ابزارها را در اختیارش قرار دهید. در واقع با این کار باعث خواهید شد تا فرزندتان بازی کردن به صورت مستقل را بیاموزد.
یک محیط غنی از ابزارهای آموزشی، حس کنجکاوی کودک را بر میانگیزد، او را به کاوشگری تشویق میکند و تمرکزش بر روی فعالیتها را بالا میبرد، مواردی که هر کدام پیشنیازی اساسی برای یادگیری مطالب تازه در سالهای آینده خواهند بود.
فرزند شما شخصیتی منحصربفرد با علایق مخصوص به خود دارد و متناسب با این علایق و استعدادها نیز مسیر رشد و تکامل را طی میکند. تمام اینها به این معنی است که فرزند شما بلافاصله به اسباببازی که در اختیارش قرار میدهید، علاقه نشان نخواهد داد و اگر اسباببازی به اندازهی کافی او را به تلاش وادار نکند، احتمالا به نظرش خستهکننده خواهد آمد و اگر بازی با آن خیلی دشوار باشد، کودک احساس کلافگی پیدا خواهد کرد و از بازی دست خواهد کشید.
در ادامه برایتان راهکارهایی را معرفی میکنیم که کمک میکنند تا کودک را به اسباببازیهای تازه علاقهمند و به بازی مستقل، تشویق کنید:
- به کودک فرصت بدهید؛
اگر فرزندتان بلافاصله بعد از معرفی یک اسباببازی از خود علاقه نشان نداد و یا اینکه خیلی سریع تمرکزش را برای بازی از دست داد، کمی به او فرصت بدهید. به فرزندتان امکان دهید تا سر فرصت با راه و روشی که خودش میپسندد با اسباببازی جدید بازی کند و سعی نکنید او را مجبور کنید تا طوری که شما دوست دارید، بازی کند. اگر به کودک اجازه دهیم تا طوری که خودش دوست دارد، بازی کند هم به استقلال بیشتر او کمک کردهایم و هم زمینهی یادگیری عمیقتر را برای او فراهم نمودهایم. دکتر مونته سوری به والدین پیشنهاد میکند بعد از اینکه اسباببازی جدیدی را به کودک معرفی کردید روی دستانتان بنشینید تا فکر دخالت در بازی کودک، قبل از اینکه او برای تجربه کردن وقت کافی داشته باشد، به سراغتان نیاید.
- به کودک فرصت استراحت بدهید؛
اگر مدام فرزندتان تمرکزش را از دست میدهد، احتمالا برای او زمان استراحت فرا رسیده است. پس اسباببازی را دوباره داخل قفسه بگذارید تا در فرصت بهتری دوباره این بازی را امتحان کنید. در این شرایط میتوانید اسباببازی تازهای به کودک پیشنهاد دهید یا اینکه فعالیت تازهای را شروع کنید، مثلا مطالعه کنید، آواز بخوانید یا بیرون بروید.
- برای کودکتان الگو باشید؛
اگر متوجه شدید که چند روز است، فرزندتان به بازی با اسباببازی خاصی از خود علاقهای نشان نمیدهد، بی سر و صدا هر از چندی آن اسباببازی را از روی قفسه بردارید و خودتان با آن مشغول بازی شوید. بدون آنکه حرف خاصی بزنید به فرزندتان نشان دهید چطور از بازی کردن با این اسباببازی لذت میبرید. هنگام بازی تمرکز داشته باشید و نشان دهید که از بازی کردن مطالب جدیدی یاد میگیرید.
- اسباببازیها را جابهجا کنید؛
اگر فرزندتان بیشتر از یک هفته نسبت به یک اسباببازی بیتوجه بود، آن را از روی قفسه بردارید و داخل کمد و یا کابنیتی بگذارید کا از دیدرس کودک به دور باشد. بعد از چند هفته دوباره اسباببازی را در اختیار فرزندتان قرار دهید. خواهید دید حالا که فرزندتان مهارتهای جدیدی یادگرفته است، همان اسباببازی که تا چند هفته پیش به نظرش دشوار بود، به محبوبترین اسباببازی او تبدیل خواهد شد. جابهجا کردن اسباببازیها با هم مثل این است که اسباببازیهای تازه برای فرزندتان بخرید، چرا که با این کار هم مدت زمان بازی با یک اسباببازی را بیشتر خواهید کرد و هم به فرزندتان امکان میدهید تا با آموختن مهارتهای جدید از اسباببازیهای سابقش، مطالب تازهای یاد بگیرد.
- عوامل بر همزنندهی تمرکز را حذف کنید.
برای این کار باید با دقت رفتار فرزندتان را زیر نظر بگیرید تا بفهمید تمرکزش را بر روی چه کاری میگذارد، آیا لباس تنگ کودک او را از آزادی عمل در نشستن و ایستادن محروم میکند؟ آیا تلویزیون روشن است و حواس فرزندتان با صدای تلویزیون که از اتاق دیگر میآید، پرت میشود؟ بعضی وقتها وجود اسباببازیهای دیگر نیز ممکن است حواس کودک را از فعالیت تازه پرت کند. پس اگر دوست دارید تا فرزندتان از طریق بازی با اسباببازیهای سادهی چوبی یاد بگیرد، نباید آنها را کنار اسباببازیهای الکتریکی که چراغ دارند و موسیقی هم پخش میکنند، قرار دهید. اسباببازیهای ساده و منفعل چوبی به کودکی فعال نیاز دارند تا با آنها بازی کند و این اسباببازیها را به ابزارهایی فعال تبدیل کند. در حالی که اسباببازیهای فعال با چراغها و آهنگهایشان، کودک را در حالت رخوتی فرو میبرند تا بنیشند و با فشار دادن یک دکمه، منفعلانه سرگرم شود.
- انتظارات خود را مدیریت کنید؛
اگر فرزندتان عادت دارد تا چند دقیقه با یک اسباببازی مشغول باشد و سپس سراغ اسباببازی دیگری برود، نباید نگران شوید چرا که این رفتار برای کودک طبیعی است. یکی از اهداف اصلی طراحی ابزارهای آموزشی در روش مونته سوری تقوت مهارتهای توجه، تمرکز و حضور ذهن داشتن در خردسالان است. به خاطر داشته باشید که این مهارتها یک شبه رشد پیدا نمیکنند و به مرور زمان شاهد تقویت آنها خواهید بود. از جمله مواردی که کمک میکند تا فرزندتان با تمرکز بیشتری بازی کند این است که به او اجازه دهید تا بدون مزاحمت به بازی کردن ادامه دهد. (این بدین معناست که حتی به بهانهی تعریف کردن هم نباید مزاحم کودک شوید.) در کنار این مورد، محیط بازی کودک را تمیز و مرتب نگه دارید و متغیرهای پر و سر و صدا را از فضای بازی او دور کنید.
- اسباب بازیهای قدیمی را کنار بگذارید؛
اگر بعد از چندین ماه بازی کردن، فرزندتان دیگر برای بازی با اسباببازی خاصی از خود علاقه نشان نداد و جابهجا کردن و دوباره برگرداندن آن اسباببازی نیز فرقی در علاقهی کودک ایجاد نکرد، به نظر میرسد که فرزندتان در بازی با آن اسباببازی خاص، استاد شده باشد. در این شرایط باید این اسباببازی را کنار بگذارید و سراغ فعالیت سختتری بروید.
هر کدام از بستههای رومونتی برای هر مرحلهی آموزشی، یک جدول زمانی به همراه دارند که والدین را راهنمایی میکنند از هر اسباببازی چه زمانی استفاده کنند تا بهتر به نیازهای رشد فرزندشان پاسخ بدهند. شما میتوانید با توجه به علایق و استعدادهای فرزندتان در این جدول زمانی تغییراتی ایجاد کنید. برای مثال ممکن است فرزند شما در مقطع خاصی نیاز داشته باشد تا یک اسباببازی را کنار بگذارد تا دوباره بعدا به آن باز گردد.